Napoli’nin sadece İtalya’nın değil tüm Akdeniz’in en güzel ve karakterli şehirlerinden biri olduğunu söylersek pek çoklarına ilk anda tuhaf gelebilir. Gerçekten de adı, filmlere konu olan Camorra mafyası, yoksulluk, yüksek suç oranı ve toplanmayan çöpler ile birlikte anılan Napoli’nin Roma, Milano, Venedik gibi şehirlere göre daha kötü bir imajı olduğu doğru. Ama kısmen doğruluk payı olsa da bunlar hem kulaktan kulağa biraz fazlaca abartılmış konular, hem de Napoli kesinlikle bunlardan ibaret değil. Bir kere Napoli harika bir doğaya ve havaya sahip İtalya’nın Campania bölgesinin günün her saati cıvıl cıvıl yaşayan, turizmden nasibini fazlaca almamış en büyük (İtalya’nın üçüncü en büyük) kenti ve kültürel başkenti. Akdeniz havzasının en eski ve büyük liman şehirlerinden biri olan Napoli’nin köklü bir tarihi ve muazzam yeme içme kültürü var. Mesela İtalya denince akla ilk gelen şeylerden Pizza ve Mozzarella bile bu kentten ve Campania bölgesinden çıkma. Öyle ki cıvıl cıvıl ve hala gerçek İtalya’nın tadını alabildiğimiz Napoli kenti, aynı bölgede yer alan fazlaca turistik ve kalabalık komşuları Amalfi, Positano ve Capri’den sonra bize ilaç gibi geldi ve burada haftalarca vakit geçirebileceğimizi hissettik.
Napoli farklı mahalleleri günün her saati cıvıl cıvıl yaşayan, büyük ve keyifli bir şehir. Bu mahalleler arasında şehre kötü ününü veren daha salaş, pis ve düzensiz mahalleler olduğu gibi, Milano ve Roma’nın lüks mahallelerini aratmayan, hatta deniz ve havanın etkisiyle onlardan daha keyifli olabilen pırıl pırıl, birbirinden güzel kafe, restoran ve küçük mağazalarla dolu mahalleler de var.
Centro Storico: Tarihi Şehir Merkezi
Bir yanıyla biraz eski, köhne ve düzensiz olsa da bunlara çok fazla takılmıyorsanız gayet keyifli vakit geçirebileceğiniz bölgelerden biri burası. Duomo, katedraller, palazzio’lar gibi bir çok tarihi yapı ve tüm ülkede ün yapmış tarihi pizzacılar, pastaneler ve restoranların önemli bölümü de Centro Strorico’da. Özellikle Via dei Tribunali ve Via Benedetto Croce arasındaki bölge günün her saati özellikle de akşamları çok hareketli ve eğlenceli. Burada akşamüstleri ara sokakları kesen minik meydanlarda toplanıp şaraplarını içip yemek yiyen Napolililere katılabilirsiniz.
Napoli’nin bizi şaşırtan bir yönü de Avrupa’da en çok kitapçı ve sahaf gördüğümüz şehirlerinden biri olmasıydı. Özellikle Via Benedetto Croce’de adım başı sahaflar ve küçük kitapçılar var. Şehirdeki kitap ve edebiyat kafeleri de çok keyifli. İtalyanca biliyorsanız kitap almak, yoksa dolaşmak için güzel yerler.
Via Toledo
Şehir merkezini kuzeyden güneye kesen en büyük alışveriş caddesi. Mağazalar, galeriler, kafeler var. Kabaca tüm mahalleler arasında sınır oluşturup bu mahalleleri birbirine bağlıyor. Tabanı Pompei benzeri mozaikler, tavanı cam kaplı görkemli Umberto 1 pasajı da Toledo caddesi üzerinden.
Quartieri Spagnoli: İspanyol Mahallesi
Kentin bazı dış mahallelerini bir yana koyarsak, şehrin tarihi merkezinin tam göbeğinde Napoli’nin kötü ününü asıl yaratan meşhur mahalleye geldik. Quartieri Spagnoli tarihi şehir merkezi ile liman bölgesinin tam arasında, aşırı dar sokakları ve eski köhne evleri ile uzanan bir mahalle. Meşhur Napoli mafyası Camorra’nın en etkili olduğu, avrupa’da suç oranı, işsizlik ve yoksulluğun en yüksek olduğu mahallelerden biri. Neredeyse ayrı bir dil olan Napoli aksanının en yoğun konuşulduğu bölge de burası. Gündüzleri pek sorun olmasa da akşamları yürümek veya vakit geçirmek için önerilmiyor. Yine de tarihi Merkez ve Liman Mahallesi ile sınır yaptığı yerlerde tarihi ve güzel yemek mekanları var. Mahallenin çok içlerine girmeye ise (ki bu konularda epey rahat sayılırız) gerek yok.
Chiaia: Napoli’nin Vitrini
Burası bizce Napoli’nin en güzel ve keyifli mahallesi. Yukarıda Quartieri Spagnoli ile ilgili anlattıklarımızdan sonra bu iki mahallenin nasıl aynı şehirde ve birbirlerine neredeyse yürüme mesafesinde olduklarını anlamak zor. Chiaia’da Roma ve Milano’nun şık mahallerini aratmayacak (hatta onlardan daha güzel) restoran ve kafeler, butikler, ve hemen altında deniz boyunca uzanan kordonuyla hiç sıkılmadan vakit geçirilebilecek bir bölge.
Liman Bölgesi ve Castel dell’Ovo
Hem Chiaia mahallesinden hem de tarihi şehir merkezinden yürüyerek ulaşılabilecek bu bölge deniz kıyısı gezintisi için ideal. Burada limana uzanan caddelerde güzel restoran ve kafeler var. Limandan denize doğru çıkıntı yapan kalenin (Castel dell’Ovo) çevresinde ise yat marinası ve etrafına kümelenmiş akşamları tıklım tıklım olan balık lokantaları, trattorialar ve kafeler var. Sadece bizden duyabileceğiniz bir bilgi: 60’ların Yeşilçam klasiği Küçük Hanım Avrupa’da filminde Belgin Doruk ve arkadaşlarının Napoli’de spagetti vongole yedikleri restoran da tam bu noktada. Filmi tekrar izleyip teyit ettik.
Vomero
Napoli’nin tepelerinde kurulu ve şehrin farklı bölgelerinden füniküler raylı sistem ile çıkılan bu mahalleyi konumu nedeniyle sessiz ve sakin bir yer sananları Vomero’ya çıkınca büyük bir sürpriz bekliyor. Burası tıklım tıklım dolu çarşıları, dükkanları ve yeme içme mekanları ile neredeyse tarihi şehir merkezinden bile daha yoğun ve hareketli bir mahalle. Turistlerin hemen hemen hiç olmadığı bu mahalle, yaz günlerinde daha serin ve esen havası ile yerellerin çok sevdiği bir bölge.
Vomero’nun farklı yerlerinde İtalyanların belvedere veya bella vista dedikleri tüm şehrin ve Napoli koyunun kuşbakışı izlenebileceği manzara izleme noktaları var.
MADRE
MADRE Napoli’de modern sanat eserlerinin bulunduğu müze. Koleksiyonu zengin sayılır. Modern sanat meraklıları için gezmesi keyifli olabilir. Napoli aslında Avrupa’nın en büyük ve zengin koleksiyonlu arkeoloji müzelerinden birine sahip ama bizim ona gitmeye vaktimiz olmadı.
Pompeii
Napoli’nin biraz dışında Sorrento yolu üzerinde, trenle de ulaşılabilen dünyaca ünlü Pompeii antik kenti var. Vezüv yanardağı eteklerindeki bu kent M.S 79 yılında yanardağın patlamasıyla volkanik küller altında kalmış ve yüzyıllar sonra tekrar gün ışığına çıkarılmış. Akdeniz havzasındaki binlerce antik kenti düşünecek olursak Pompeii’yi bu kadar ünlü yapan tabii ki volkanik küller altında hiç bozulmadan 2000 yıl boyunca korunan renkli duvar resimleri, bugüne kalan ve türünün tek örneği olan yapılar ve tabi ki çoğu kişinin bildiği insan kalıpları.
Yanardağ külleri Pompeii’yi bir anda kaplayınca insanlar kaçmaya çalıştıkları halleriyle kızgın küllerin altına gömülmüş ve o halleri ile kalmışlar. Hem kentte hem de Napoli Arkeoloji Müzesinde yanardağdan kaçmaya çalışan insanların o halleri ile kalakalmış kalıpları görülebilir.
Pompeii’de renkleri bugün bile hala solmamış renkli duvar resimleri, ekmek fırınları, hamam kalıntıları ve hatta bugüne kalan en eski genelev binası bile –ki duvar resimleri ve yatakları ile birlikte- var.
Napoli Kültürü
İtalyanların pek çoğuna göre Napoli İtalya’nın diğer kentlerine göre daha az Avrupalı bir kent. Bölge halkı İtalya geneline göre yemeye, içmeye, eğlenmeye, müziğe daha düşkünler. İtalya konulu televizyon programlarında veya dünyanın her yerindeki İtalyan restoranlarında fonda duyacağınız müziklerin çoğu Tarantella denen Napoliten müzik türünün örnekleri.
Napoli’de Yeme İçme
Napoli’nin bulunduğu Campania bölgesi İtalyan mutfağı denince akla gelen pek çok yiyecek ve içeceğin de doğduğu yer. Bunlardan belki de en önemlisi: İtalyan pizzasının doğum yeri Napoli. Yine hemen herkesin bildiği Mozzarella peynirinin özellikle manda sütünden yapılan en lezzetli örnekleri bu bölgede üretiliyor. Spagetti Vongole olarak bilinen deniz ürünlü makarnalar, Şambaba tatlısının atası sayılabilecek Baba tatlısı, limoncello likörleri bu bölgenin diğer kendine has yiyecekleri.
Napoli ve Pizza
Bugün herkesin kabul ettiği gerçek bugün bildiğimiz haliyle pizzanın çıkış noktasının Napoli kenti olduğu. 1800’lerde Napoli’de tezgahlarda satılmaya başlanan ve giderek çeşitlenen pizzanın orijinali ve hala yerel halkın en çok sevdiği türü sadece domates, mozzarella peyniri ve zeytinyağı kullanılarak yapılan Margherita. Orijinal hali ile Napoli pizzası AB’nin bölgesel patent koruması altında.
Napoli tipi pizza ile ilgili bir hatırlatma. Türkiye veya ABD gibi ülkelerde bol malzemeli, kalın pizzalara alışanlar Napoli pizzasını sevmeyebilirler. Biz tam tersine az malzemeli, basit ve ince İtalyan tipi pizzaları sevdiğimiz için Napoli pizza konusunda cennetti.
Fritta
Napoli’ye has ve genellikle pizzacılarda satılan diğer bir lezzet ise fritta. Bu aslında bildiğimiz anlamda taze ekmek hamurunun içine tercihe göre domates, ricotta veya mozzarella peyniri veya et doldurarak yağda çok hafif kızartılmasıyla yapılan uzun ince bir lokma (veya pişi) türü. Taze ve sıcak yendiği zaman tadına doyum olmuyor.
Pizzacılar
Pizzanın bu kadar bol ve iyi yapıldığı bir kentte pizza yenecek yüzlerce yer var ve bunların çoğu da Napoli dışında yiyeceğiniz pizzalardan çok daha lezzetli. Yine de ya tarihsel yönleri veya pizzalarının lezzeti veya kullandıkları malzeme ile hem yerel halk hem de tüm dünya çapında nam salıp meşhur olmuş birkaç pizzacı var ki önlerinden kuyruk eksik olmuyor.
Di Matteo
Eski şehir merkezinde ABD başkanı Clinton’a kadar birçok ünlünün gelip burada pizza yemesi ile ün kazanmış ufak, tıklım tıklım bir mekan. Ödülleri var. Çeşidi bol, pizzaları güzel, fiyatlar ucuz.
Sorbillo
Birçok gurme ve yemek yazarına göre dünyadaki en iyi pizzacılardan. Günün her saati önünde kuyruk var. Dolce Gabbana’nın da en sevdiği pizzacı buymuş. Sadece pizza değil fritta konusunda da iddialılar ve herşey gözününüzün önünde taze taze yapılıyor. İlk bakışta ne özelliği var acaba ile düşünseniz de, mideyi yormayan hamur ve mayalama teknikleri üzerine yıllarca kafa yormaları, kullandıkları hepsi organik olan malzemenin kalitesi ile ününün nereden geldiği hemen anlaşılıyor. Herşey çok lezzetli.
Da Michele
1876’dan beri açık olan diğer bir mekan. Şubesi yok. Çok ünlü ve çok iddialı. Buranın özelliği fazla malzeme ve çeşidin gerçek pizzanın tadını bozduğunu düşünerek, sadece ve sadece margherita ve marinara tipi pizza yapması.
Brandi
Yine 1800’lerden bu yana açık olan ünlü bir pizzacı. Margherita pizzayı bugünkü haliyle icat eden yer olmakla övünüyorlar. Biz yemek saatinde geçmediğimiz için burada yiyemedik ama seveni çok.
Mozarella ve Napoli
Campania bölgesi özellikle manda sütünden yapılan taze mozzarella’sı ile ünlü. İslisinden, standart olanına kadar her türünü denemenizi öneririz. Şehirde sadece mozzarella satan pek çok dükkan var.
Muuzarella
Güzel ve karakterli bir mekanda mozeralla çeşitlerini, ve mozzarella kullanılarak yapılan yemekleri tatmak isteyenlere Muuzarella adlı mekanı öneririz. Mekanın sadece mozarellaları değil çoğu mozarella ile yapılan et-balık yemekleri ve kuru etleri de çok lezzetli.
Trattoria’lar – Klasik İtalyan Lokantaları
Pizzacılar ve mozzarellacılar yanında İtalya’ya gidip klasik italyan yemeklerinin birbiri ardına yendiği trattoria’lara gitmemek olmaz. Bu anlamda Napoli tam bir cennet. Trattoria’ların fiyatları Roma ve Milano gibi şehirlere göre daha uygun, müşteri kitlesi yerel, yemekler lezzetli.
Antica Latteria
Burası Chiaia mahallesinde tamamen mahalle sakinlerinin doldurduğu, şık, mütevazi ve yemekleri çok lezzetli bir trattoria. Makarnaların tümü harika. Cetara kasabasının fermente edilmiş hamsi yağı ve tuzlaması ile yaptıkları bir makarna türü var ki bizim favorimizdi.
Trattoria “A Pignata”
Diğer bir klasik İtalyan trattoriası. İddiasız, basit ve sade bir mekanda tek kelime İngilizce bilmeyen birkaç yaşlı adam birbirinden güzel yemekler yapıyorlar. Müşterilerin çoğu Napoli’nin yerlileri. Fiyat kalite dengesi mükemele yakın. Tam bir esnaf lokantası havası var. Via Toledo’dan İspanyol Mahallesine doğru uzanan sokakların birinde.
Balıkçılar
Napoli balık sevenleri çok mutlu edebilecek bir yer. Bu nedenle balık severlerin pizza, makarna ve mozzarella yanında birkaç kez mutlaka balıkçılara da uğramasını öneririz. Bizim yediğimiz balıkların ortak özelliği hepsinin çok taze olmasıydı – ki gerek Türkiye’yi gerek yaşadığımız Hollanda’yı bu tazelik kriteri konusunda çok zayıf buluyoruz. İkincisi ise Napolililer balığı hem işlemeyi hem de pişirmeyi iyi biliyorlar.
Pescheria Mattiucci
Burası sadece İtalya’da değil tüm gördüklerimiz arasında en çok beğendiğimiz balıkçılardan biri. Mekan lokaller tarafından çok iyi bilinmesine rağmen, dışarıdan çok basit, küçük ve sade görünüyor. Zaten bir restoran değil sade bir balıkçı havasında. Masa değil sıralanmış birkaç sandalyede tezgah üzerinde balık yenen veya eve balık alınan bir mekan. Mekanın sahibi Gennaro, 4 kuşaktır balıkçı olan bir ailenin çocuğu. Aşırı sempatik, konuşkan, işine ve dünyaya meraklı, yaratıcı bir kişilik. Uzun yıllar Londra’da yaşamış. Londra ve Milano’da da iş yapıyor. Tabi ki asıl olay bu değil – hazırladığı balıklar. Balıkların tümü çok taze ve hazırladıkları balık yemeklerinde tüm yaratıcılıklarını konuşturuyorlar. Meyveler, mozzarella’lar, farklı balıklarla birleştirilip harika reçeteler oluşturulmuş. Özellikle (bizim Hollanda ve İskandinavya’dan alışık olduğumuz ve sevdiğimiz) çiğ balık tabağı müthiş. Ben çiğ balık yemem diyenler bile ön yargılarını bırakıp burada bir denesinler deriz.
Officina Del Mare
Castel dell’Ovo ve yat limanı yakınlarında yemek için güzel bir balık mekanı. Kalenin çevresinde çok balık restoranı var, yani seçenek çok. Burası biraz içeride kalsa da hem mekan tasarımı, hem de balıkların tazeliği ile bizi biraz daha cezbetti. Ton balığını özellikle güzel yapıyorlar.
Risotto için: Valu
İtalyanların pilavı andıran ama daha sulu ve diri bırakılmış pirinçle ve bol malzeme ile yapılan pirinç yemeği risotto’yu sevenler bu mekanı sevebilirler.
Kıyma ve Domates: Ragu – Tandem
İtalyan mutfağının demirbaşlarından biri yavaş pişirilmiş tatlı domatesler ve etle hazırlanan ve Ragu adı verilen sos. Bir çok yemekte kullanılıyor. Tandem sadece Ragu kullanılarak yapılan yemekler hazırlayan oldukça popüler ve sevilen bir mekan. Biz ragu konusunda farklı düşüncelere sahibiz – birimiz ragu’yu ağır ve mide yorucu buılurken diğerimiz epey seviyoruz. Burada ragu’nun güzel örnekleri var.
Napoli Mutfağı ve Tatlılar
İtalyanların kahvaltıda bile tatlı kek ve çörekler yediklerini düşünecek olursak pastanelerin ve tatlı çeşitlerinin bolluğu şaşırtıcı olmaz. Napoli’de italyanın farklı bölgelerinden tatlılar yiyebileceğiniz gibi Baba, Sfogliatella gibi Napoli ye has tatlılar da yiyebilirsiniz.
Baba Tatlısı ve Scaturchio
Bildiğimiz Şam Baba tatlısının akrabası sayılabilecek bu tatlı Napoli’ye 1700’lerde Fransızlar tarafından getirilmişse de Napolili ustaların yorumuyla tekrar şekillenip bugünkü haliyle Napoli’nin milli tatlılarından biri olmuş. Şekil ve doku olarak Şam Baba tatlısını andırsa da en önemli farkı bol miktarda likör kullanılarak yapılması. Bu anlamda bize biraz fazla tatlı ve ağır gelse de seveni çok. Napoli’nin en ünlü babacısı ise tarihi eski şehir bölgesindeki Scaturchio.
Sfogliatella
Napoli’nin diğer bir tatlısı. Oldukça lezzetli. Üçgen bohça şeklinde çıtır hamurdan bir kruasanın içine tercihe göre ricotta peyniri veya krema doldurularak yapılıyor. Taze olanı makbul. Napoli’de taze sfogliatella yiyebileceğiniz birçok pastane ve fırın var.
Taralli
Şekli simite, dokusu Beypazarı kurusuna benzeyen Taralli İtalya’nın farklı bölgelerinde değişik türleri olan lezzetli bir atıştırmalık. Biz zeytinyağlı sade Roma tarallisini zaten seviyorduk ama esmer undan bol bedemle yapılan Napoli tarallisi İtalya’da şimdiye kadar yediklerimizin içinde en iyisi.
Kafeler – Gambrinus
Napoli gibi büyük ve canlı bir şehirde tabi ki çok kafe var. Yalnız bizim iki tavsiyemiz olacak. Birincisi Gambrinus. 1860’da açılmış. Napoli’nin en tarihi ve ünlü kafesi. Art Nouveau tarzında yapılmış. İç dekorasyonu ve resimlerinde için bir çok sanatçının emeği var.
Caffè Letterario
Tarihi eski şehir merkezinde, Bellini meydanındaki bu kitap edebiyat kafesi gördüklerimizin en iyilerinden biri. Hep kalabalık. Büyük bir kütüphanesi ve kendi bastırdığı litografik afişleri, takvimleri, yayınları var. Çevresi de kitapçı dolu. Kahve molası için güzel bir mekan.
Yolculukta 